Embriago-cabro
Lotus corniculatus subsp. alpinus
Fabaceae Leguminosae
Àutri noum : Galassoun, Pèd-d'aucèu, Jauneto, Cap-rous, Lentiholo.
Noms en français : Lotier des Alpes, Lotier corniculé.
Descripcioun :Aquelo meno d'embriago-cabro, subsp. alpinus, trachis dins li pelouso d'auto mountagno. Coume tóuti li Lotus se recounèis à si fueio di tres fuioun large groupa e si dos estipulo sus lou coustat. Èi mai pichoto emé de flour pu grosso que lou tipe corniculatus, coumun en plano, e souvènt rouginasso.
Usanço :Li jóuini brout soun manja en Bousnìo (F. Couplan, op.cit. p. 215), pamens li flour caupon d'acide cianidri. La planto èi marrido pèr li bèsti que douno lou lourdige, embriago (embriago-cabro), coume l'avien vist nòstis àvi. A de prouprieta sedativo e antispasmoudico (contro li mau de nèrvi).
Port : Erbo
Taio : 5 à 10 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lotus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 2200 à 2800 m
Aparado : Noun
Jun à setèmbre
Liò : Pelouso
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuroupo
Ref. sc. : Lotus corniculatus subsp. alpinus (DC.) Rothm., 1963
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753